Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 4  Sayfa: 3315-3334

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.11.2297

TÜRKİYE’DE FİNANSAL ÇEVRİMLER VE İŞ ÇEVRİMLERİ

BETÜL BALABAN, İBRAHİM TOKATLIOĞLU

2008 küresel finans krizinin yaratmış olduğu olumsuz etkiler, finansal sektör ile reel sektör arasındaki etkileşime dikkatleri çekmiştir. Bu çalışmada, Türkiye’deki finansal çevrimler ile iş çevrimleri arasındaki ilişki 1987:1-2021:3 dönemi için incelenmiştir. İş çevrimlerini temsilen sanayi üretim endeksi ve finansal çevrimleri temsilen krediler, hisse senedi fiyatları, reel efektif döviz kuru (REDK) ve yabancı portföy yatırımlarına dair büyüklükler kullanılmıştır. Finansal çevrimler ve iş çevrimlerinin ölçümü dönüm noktası analizi, Hodrick-Prescott (HP) filtresi ve Baxter-King (BK) filtresi ile gerçekleştirilmiş, daha sonra çevrimler arası senkronizasyon ve nedensellik ilişkileri incelenmiştir. Son olarak ise çevrimler arasındaki ilişkinin zamana göre değişimi DCC-GARCH modeli ile tahmin edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, hisse senedi fiyatları ve yabancı portföy yatırımları öncül, krediler takipçi, REDK çevrimleri ise eş anlı veya öncül olma davranışı sergilemektedir. Granger nedensellik analizinin sonuçlarına göre finansal çevrimleri temsilen kullanılan tüm değişkenlerden iş çevrimlerine doğru bir nedensellik ilişkisi mevcutken, iş çevrimlerinden yalnızca kredi-GSYH oranına doğru bir nedensellik mevcuttur. DCC-GARCH analizinin sonuçları, finansal çevrimler ve iş çevrimlerinin birlikte hareket etme kabiliyetinin kriz dönemlerinde yükseldiğini göstermektedir. İş çevrimleri ile ortak hareket kabiliyeti en yüksek olan değişken yabancı portföy yatırımlarıdır. Tüm bu sonuçlar değerlendirildiğinde, Türkiye’de finansal çevrimlerin iş çevrimlerini öncelediği ve iş çevrimlerinin nedeni olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler (Keywords): finansal çevrim, iş çevrimi, finansal-reel aktarım kanalları, DCC-GARCH, filtreleme

FINANCIAL AND BUSINESS CYCLES IN TURKEY

The 2008 Global Financial Crisis has drawn attention to the interaction between the financial sector and the real sector. In this study, the relationship between financial cycles and business cycles in Turkey is analyzed for the period 1987:1-2021:3. Industrial production index is used as a proxy for business cycles; and credit, stock prices, real effective exchange rate (REER) and foreign portfolio investments are used as proxies for financial cycles. Financial and business cycles are measured using turning point analysis, Hodrick-Prescott (HP) filter and Baxter-King (BK) filter, and then the synchronization and causality between the cycles are examined. Finally, the time-variation of the relationship between cycles is estimated with the DCC-GARCH model. According to the findings, while stock prices and foreign portfolio investments exhibit leading behavior, credit exhibits lagging behavior and REER exhibits coincident or lagging behavior. According to the results of Granger Causality Analysis, there is causal flow from all variables used to represent financial cycles to business cycles. However only the one between the credit-to-GDP ratio and business cycles is bidirectional. The results of the DCC-GARCH analysis suggest that the ability of financial cycles and business cycles to comove increases during crisis periods. The variable with the highest co-movement ability with business cycles is foreign portfolio investments. Considering all the results, it is concluded that financial cycles lead business cycles and are the cause of business cycles in Turkey.

Anahtar Kelimeler (Keywords): financial Cycle, business cycle, financial-real transmisson channels, DCC-GARCH, filtering