Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 3  Sayfa: 2210-2230

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2135

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BESİN ETİKET BİLGİSİ OKUMA TUTUMU VE GIDA OKURYAZARLIĞI DÜZEYLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

DİLŞAT BAŞ, SİMGE KAYAK

Üniversite dönemi, ev dışı besinlerin ya da paketli gıda tüketiminin arttığı, beslenme alışkanlıklarının ve besin seçimlerinin olumlu ya da olumsuz değişebildiği bir dönemdir. Gıda okuryazarlığı düzeyi ve besin etiketi okuma tutumu besin seçimi üzerinde etkili faktörler olabilir.  Bu çalışma üniversite öğrencilerinin besin etiketlerini okuma tutumlarının ve beslenme okuryazarlığı düzeylerinin değerlendirilerek aralarındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Yüz yüze anket tekniği kullanılarak katılımcıların demografik özellikleri, antropometrik ölçümleri, beslenme alışkanlıkları ve etiket okuma alışkanlıkları sorgulanmış, beslenme okuryazarlığı düzeyini değerlendirmek için ‘Algılanan Gıda Okuryazarlığı Ölçeği’ (SPFL), besin etiketi okuma tutumunu değerlendirmek için ‘Besin Etiketi Okuma Tutum Ölçeği’ (BEOTÖ) kullanılmıştır. Çalışmaya 365’i (%69.8) kadın, 158’i (%30,2) erkek olan 523 üniversite öğrencisi dahil edilmiştir. Katılımcıların SPFL toplam puan ortalaması 91.14±13.72, BEOTÖ toplam puan ortalaması 71.15±15.56 olarak bulunmuştur. Öğrencilerin SPFL düzeyi ile BEOTÖ puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki saptanmıştır (r=0.441; p<0.001). Sebze (r=0.150 ve r=0.250; p=0.001 ve p<0.001), ve tam tahıllı ürünlerin (r=0.150 ve r=0.203; p=0.001 ve p<0.001) tüketim sıklığı arttıkça  BEOTÖ ve SPFL puanlarının arttığını, meyve (r=0.250; p<0.001) tüketim sıklığı artışı ile de SPFL puanları arasında pozitif korelasyon olduğu bulunmuştur. Beslenme veya sağlık eğitimi alan bölüm öğrencilerinin SPFL ve BEOTÖ puanları diğer öğrencilere göre istatistiksel olarak anlamlı derecede daha yüksek bulunmuştur. Besin etiketi okuma tutumuna etki eden bağımsız değişkenlerin alkol tüketimi, gazlı içecek tüketimi, SPFL düzeyi olduğu saptanmıştır. Beslenme okuryazarlığı düzeyinin geliştirilmesi yoluyla besin tercihlerinin iyileştirilmesi mümkün olabilir. Bu sonuçlar besin etiketi okuma tutumunun arttırılmasının sağlıklı besin tercihlerinin oluşturulmasında önemli bir adım olduğunu göstermektedir. Gelecekte genç nesillerin beslenme okuryazarlığı ve etiket okuma tutumlarının geliştirilmesine yönelik yeni araştırma ve projelere ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Gıda etiketi, Gıda okuryazarlığı, Beslenme, Etiket, besin etiket bilgisi

EVALUATION OF UNIVERSITY STUDENTS' READING ATTITUDES TO NUTRITIONAL LABEL INFORMATION AND FOOD LITERACY LEVELS

The university period is a period in which the consumption of out-of-home foods or packaged food increases, and nutritional habits and food choices can change positively or negatively. Food literacy level and food label reading attitude can be effective factors in food selection. This study aims to evaluate the attitudes of university students to read food labels and their food literacy levels and to examine the relationship between them. The demographic characteristics, anthropometric measurements, nutritional choice, and label reading habits of the participants were questioned using a face-to-face survey technique, the 'Self-Perceived Food Literacy Scale' (SPFL) an assess the food literacy level, the 'Nutrition Label Reading Attitude Scale' (BEOTÖ) to assess the food label reading attitude used. 523 university students, 365 (69.8%) female and 158 (30.2%) male, were included in the study. Participants' SPFL total score average was 91.14±13.72, and BEOTÖ total score average was 71.15±15.56. A statistically significant and positive correlation was found between students' SPFL level and BEOTÖ scores (r=0.441; p<0.001). As the frequency of consumption of vegetables (r=0.150 and r=0.250; p=0.001 and p<0.001), and whole grain products (r=0.150 and r=0.203; p=0.001 and p<0.001) increased, BEOTÖ and SPFL scores increased, fruit (r=0.250; p<0.001), we found a positive correlation between the increase in consumption frequency and SPFL scores. SPFL and BEOTÖ scores of department students who received nutrition or health education were statistically significantly higher. It was determined that the independent variables affecting the food label reading attitude were alcohol consumption, carbonated beverage consumption, and SPFL level. It may be possible to improve food preferences by improving the level of food literacy. Our results show that increasing food label reading attitude is an important step in forming healthy food preferences. Future research will be needed to improve food literacy and label the reading attitudes of young generations.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Food label, Food literacy, Nutrition, Label, Food label information