Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 1  Sayfa: 373-387

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1908

İNSAN HAKLARINDA GELİŞİMİN SON HALKASI: KENTLİ HAKLARI

VELİ SADIÇ

21. yüzyılda her alanda kendini gösteren küreselleşme ve etkileri kentlerde de bir takım değişikliklere neden olmuştur. Kentlerin uluslararası arenada devletlerden daha önemli bir aktör haline gelme iddiası ve potansiyeli ve kentlerde yaşanan nüfus artışları bu değişimlerin öne çıkanlarıdır. İnsanların yaşadığı mekanlarda yaşanan bu değişimler onların ihtiyaç ve taleplerini de değiştirmektedir. İnsana dair her şeyin değişim içinde olması insan haklarının bu değişimlere göre yeniden yorumlanmasını gerektirmiştir. İdare ile kentlinin insan hakları paydası altında buluştukları aynı zamanda karşı karşıya geldikleri noktadaki yeniden yorumlamayı “kentli hakları” oluşturmaktadır. Kentli Hakları başlığı altında bir haklar listesi ilk olarak Avrupa Konseyi Avrupa Yerel Yönetimler Konferansı’nda 1992 yılında kabul edilmiştir. Konferansta yirmi haktan oluşan bir hak grubu ortaya bu alandaki gelişmelerin somut ilk adımını oluşturmuştur. Daha sonra 2008 yılında Avrupa Kentsel Şartı-II: Yeni Bir Kentlilik İçin Manifesto başlığı altında alınan kararlar ile kentli hakları değişen koşullar çerçevesinde yeniden yorumlanmıştır. Kongre metninde belirtildiği üzere Kentsel Şart-II, Kentsel Şartı-I’i bir eşik olarak kabul etmiş ve ona eklemeler yaparak güncelleme amacını gütmüştür. Bu çalışma insan haklarının gelişim sürecinde kentli hakları nerede ve nasıl konumlanmaktadır? sorularından hareketle kentli haklarının ortaya çıkışı ve gelişimi konuları ele alan betimleyici ve sınıflayıcı bir çalışmadır.

Anahtar Kelimeler (Keywords): İnsan hakları, kent, kentli, idare, kentli hakları

THE LAST LINK OF DEVELOPMENT IN HUMAN RIGHTS: URBAN RIGHTS

Globalization and its effects, which manifested itself in every field in the 21st century, have also caused some changes in cities. The claim and potential of cities to become a more important actor than states in the international arena and population growth in cities are the highlights of these changes. These changes in the places where people live also change their needs and demands. The fact that everything about human beings is in change has necessitated the reinterpretation of human rights according to these changes. The reinterpretation of the point where the administration and the citizens meet under the denominator of human rights, and at the same time they come across, constitutes the "urban rights". A list of rights under the title of Citizens' Rights was first adopted in 1992 at the Council of Europe's Conference of European Local Authorities. A rights group consisting of twenty rights emerged at the conference and constituted the concrete first step of the developments in this field. Later, with the decisions taken under the title of European Urban Charter-II: Manifesto for a New Urbanism in 2008, the rights of citizens were reinterpreted within the framework of changing conditions. As stated in the congress text, Urban Charter-II accepted Urban Charter-I as a threshold and aimed to update it by making additions. In this study, where and how are urban rights located in the development process of human rights? It is a descriptive and classifying study that deals with the emergence and development of urban rights based on the questions asked.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Human rights, city, citizen, administration, urban rights