Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 4  Sayfa: 3478-3493

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.12.2275

OSMANLIDAN CUMHURİYETE İDARİ REFORM ANLAYIŞI

HANDE BİLGİN, YUSUF PUSTU

Türk kamu yönetiminde, devlet anlayışında meydana gelen gelişmelerin odağında birden fazla kez yenilenme ve güncellenme ihtiyacı duyulmuştur. Bu yenilenme ve güncellenme süreçleri, Türk kamu yönetimi anlayışını ve devletin karar verme kabiliyetini de doğrudan etkilemiştir. İdari reform olarak adlandırılan, devletlerin; idari, ekonomik, sosyal ve siyasal alanlarda gerçekleştirdikleri planlı bu güncellemeler, yüzyılı aşkın yönetim tarihinde, Türk kamu yönetiminde sıklıkla uygulanmıştır. İlk olarak Osmanlı Devleti’nde örneklerine rastladığımız, siyaset ve yönetsel denge arayışlarına çözüm önerisi olarak hazırlanan idari reformlar, Cumhuriyet devrinde sayılarını artırarak, ülkenin istiklali, istikbali ve istikrarının sağlanması hususunda güncelliklerini korumuşlardır. Ancak, özellikle, 2000’li yıllarda yaşanan ekonomik kriz, AB uyum sürecinde yasal düzenlemelerdeki eksikliklerin giderilmesi, bürokrasi-vatandaş arasındaki kopukluk idari reform uygulamaları açısından alınan mesafenin tatminkâr olmadığını ortaya koymuştur. Türk kamu yönetiminin, birbirini tekrar eden ve sorunun özüne inemeyen idari reformlarla, değişim ve çağa uyum taleplerini karşılayamayacağı gündeme gelmiştir. Bu gelişmelerin ışığında, Cumhuriyetin ikinci yüzyılına girerken, Türk kamu yönetiminin en köklü ve radikal idari reformu olan sistem değişikliği gerçekleşmiştir. Devlet teşkilatında dinamiklik, etki ve verimlilik amacıyla yönetsel alan yeniden düzenlenerek, Parlamenter Sistemden, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş yapılmıştır. Ayrıca, idari mekanizmalarda gerek iç dinamiklerin yansıması olarak gerekse uluslararası aktörlerin etkisiyle yeni düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Fakat bu düzenlemeler yapılırken yine reform stratejisinden yoksunluk, günün ihtiyaçlarına göre acele karar vermek, toplumsal taleplerin örgütlenememesi ve dış faktörlerin etkisi ile hareket etme gibi reform kültürümüzün hastalıkları devam etmektedir.  Dolayısı ile bu çalışmada reform çalışmaları ve reform literatürü üzerinden Türkiye’de gerçekleştirilen idari reform hareketleri incelenerek idari reform kültürü ile idari reform anlayışımızdaki sorun alanları ortaya konulacaktır.  

Anahtar Kelimeler (Keywords): İdari reform, Türk kamu yönetimi, Türk kamu yönetiminde reform, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi, Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma

UNDERSTANDİNG OF ADMİNİSTRATİVE REFORM FROM THE OTTOMAN TO THE REPUBLİC

This passage discusses the need for renewal and updating in Turkish public administration, highlighting the historical context of administrative reforms in the Ottoman Empire and the Republic period. It emphasizes the impact of economic crises, legal deficiencies, and the EU harmonization process on the effectiveness of administrative reforms. The text notes that the repetitive nature of reforms and a lack of a reform strategy have hindered the Turkish public administration's ability to meet changing demands. The most significant reform mentioned is the transition from the Parliamentary System to the Presidential Government System as a response to the challenges faced by the administrative system. This involved a systemic shift from the Parliamentary System to the Presidential Government System, reorganizing the administrative landscape to enhance dynamism, effectiveness, and efficiency in state organization. Despite these changes, the passage suggests that issues such as hasty decision-making, failure to address social demands, and external influences still persist in the reform culture of Turkish public administration. The study aims to examine past reform movements, explore reform literature, and identify problem areas in the understanding of administrative reform culture and practices in Turkiye

Anahtar Kelimeler (Keywords): Administrative reform, Turkish public administration, reform in Turkish public administration, Presidential government system, Restructuring in Public Administration