Yıl: 2024  Cilt: 59  Sayı: 2  Sayfa: 723-734

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.24.04.2348

ETKİN PİYASA HİPOTEZİ İLE İLİŞKİLİ OLARAK HAM PETROL FUTURES KONTRAT FİYATLARININ İNCELENMESİ

CEYDA AKTAN, EŞREF KULOĞLU

Ham petrol fiyatlarındaki şiddetli değişime neden olan etkenler zaman içerisinde araştırmacıların odak noktası haline gelmiş ve bu piyasaların etkinliği konusunda tartışmaları tetiklemiştir. Ham petrol fiyatlarının stokastik özelliklerinin gelecek yıllara ait tahmin yapma, hedging, spekülasyon ve portföy yatırımı ile ilgili karar verme süreçleri gibi çeşitli ekonomik faaliyetler üzerinde etkileri olmaktadır.  Bu nedenle çalışmada Temmuz 1988 ile Haziran 2022 arasından alınan aylık West Texas Intermediate ve Brent ham petrol futures fiyatları kullanılarak bu iki piyasanın zayıf formda etkinliğinin test edilmesi amaçlanmıştır. Geleneksel Augmented Dickey Fuller birim kök testinin yanı sıra 5 farklı doğrusal olmayan birim kök testi de veri setine uygulanmıştır. Elde edilen bulgular içerisinde doğrusal yapıdaki ADF testi diğerlerinden farklı bir sonuç ortaya koymaktadır ve her iki seride de birim kök varlığını desteklemektedir. Ancak uygulanan diğer birim kök testlerinde sıfır hipotezi reddedilmiş ve piyasaların durağan, bir başka ifade ile etkin olmadığı anlaşılmıştır. Sonuçlar, serilerin keskin ve anlık olanlar yerine bir rejimden diğerine yumuşak geçişli yapısal kırılmalar sergilediğini göstermektedir. Fiyatların durağanlık göstermesi dolayısıyla piyasanın etkin olmaması, fiyatların geçmiş davranışları incelenerek gelecekteki hareketlerinin tahmin edilebileceğini göstermektedir. Sağlanan arbitraj fırsatları nedeniyle, etkin olmayan piyasalar, yatırımcıların anormal getiriler elde etmesine izin verecektir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Ham Petrol, Etkin Piyasa Hipotezi, Piyasa Etkinliği, Enerji Piyasası, Doğrusal Olmayan Birim Kök Testleri

INVESTIGATING CRUDE OIL FUTURES PRICES IN RELATION TO THE EFFICIENT MARKET HYPOTHESIS

The factors causing the drastic changes in crude oil prices have become the focus of researchers over time and have triggered discussions about the efficiency of these markets. The stochastic characteristics of crude oil prices have effects on various economic activities such as forecasting, hedging, speculation and portfolio investment decision-making processes. For this reason, this study aims to test the weak form efficiency of these two markets by using monthly West Texas Intermediate and Brent crude oil futures prices taken between July 1988 and June 2022. In addition to the traditional Augmented Dickey Fuller unit root test, 5 different nonlinear unit root tests were also applied to the data set. Among the findings, the linear ADF test reveals a different result from the others and supports the presence of unit root in both series. However, in other unit root tests applied, the null hypothesis was rejected and it was understood that the markets were stationary, in other words, they were not efficient. The results show that the series exhibit structural breaks with smooth transitions from one regime to another, rather than sharp and instantaneous ones. The inefficiency of the market due to the stationarity of prices shows that the future movements of prices can be predicted by examining the past behavior of prices. Due to the arbitrage opportunities provided, inefficient markets will allow investors to earn abnormal returns.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Crude Oil, Efficient Market Hypothesis, Market Efficiency, Energy Market, Nonlinear Unit Root Tests