Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 4  Sayfa: 3335-3345

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.11.2302

SOSYOLOJİK BİR SORUN OLARAK ALGORİTMİK YANLILIK: ‘SOSYAL FAYDA İÇİN YAPAY ZEKâ’NIN ZORLUKLARI NE KADAR BÜYÜK?

AYSU KES ERKUL

Yapay Zekâ (AI), teknoloji ve sosyal değişim söz konusu olduğunda inkâr edilemez bir şekilde ilgi odağı olmuştur. Yapay zekâ uygulamalarının toplumsal ve günlük yaşamın çeşitli alanlarında giderek yaygınlaşması, kayda değer biçimde olumlu ve olumsuz toplumsal etkilere neden olmaktadır. Yapay zekanın olumsuz veya istenmeyen sosyal etkilerinin ana nedenlerinden biri, yapay zekanın geliştirilmesi sürecinden, yani veri toplama ve işlemenin yanı sıra algoritma tasarımından kaynaklanan yapay zekâ önyargısından ileri gelmektedir. Öte yandan yapay zekâ ve ilgili teknolojilerdeki son gelişmeler, insanlığın sosyal ve çevresel sorunlarına çözüm bulunmasının yanı sıra olumlu sosyal etki yaratma umutlarını da artırmıştır. Sosyal Fayda için Yapay Zekâ (AI4SG) kavramı da en son teknolojiye sahip yapay zekâ araç ve uygulamalarının tüm toplumun yararına kullanılması beklentisiyle geliştirilmiştir.   Ancak yapay zekâ yanlılığı, Sosyal Fayda için Yapay Zekâ projelerinin belirlediği hedeflere ulaşması bakımından önemli bir zorluk teşkil etmektedir. Yapay zekâ yanlılığının etik ve insan odaklı yönergelere referansla hafifletilmesi başarılı sonuçlar elde edilmesini sağlayabilir. Bu bağlamda, bu makale ‘Sosyal Fayda için Yapay Zekâ’ hedefine ulaşmada yapay zekanın karşılaştığı zorlukları tartışmaktadır.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Yapay Zekâ yanlılığı, Algoritma Yanlılığı, Sosyal Fayda için Yapay Zekâ, karar destek sistemleri, verileştirme

ALGORITHMIC BIAS AS A SOCIOLOGICAL ISSUE: HOW BIG IS THE CHALLENGE FOR ‘AI FOR SOCIAL GOOD’?

Artificial Intelligence (AI) undeniably has been the center of attention when it comes to technology and social change.  The ever- increasing penetration of AI applications to various segments of social and daily life is causing substantial positive and negative social impact.  One of the major reasons for the negative or unwanted social impact of AI is originating from AI bias rooted in the development process of AI itself, namely data collection and handling as well as the design of algorithms.  On the other hand, recent developments in AI and related technologies raised hope for positive social impact as well as finding solutions for the social and environmental problems of humanity. Artificial Intelligence for Social Good (AI4SG) concept has been developed with expectations to use state-of-the-art AI tools and applications for the benefit of whole society. However, AI bias is a significant challenge towards achieving the goals set by Artificial Intelligence for Social Good projects.  The alleviation of AI bias with reference to ethical and human-oriented guidelines may ensure successful results. In this regard, this paper discusses the challenges of AI toward achieving AI4SG goals.         

Anahtar Kelimeler (Keywords): AI bias, Algorithmic bias, AI4SG, decision support systems, datafication