Yıl: 2023  Cilt: 58  Sayı: 3  Sayfa: 2144-2155

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2178

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE BANKA KREDİ HACMİ İLE GSYH ARASINDAKİ DİNAMİK İLİŞKİLER

SİBEL TEKE İLHAN, ATİLLA GÖKÇE

Ülke ekonomilerinde kredi hacmi ve GSYH arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu genel kanı olmakla birlikte, piyasaya yönlendirilen kredinin oransal büyüklüğü ve enflasyonist ortamın birlikte değerlendirilmesi önem taşımaktadır. Kredi genişlemesi genel olarak iki farklı şekilde, şirketler ve hanehalkları için ayra ayrı incelenebilir. Şirketler bankalardan kullandıkları krediler ile yatırım düzeylerini artırarak ekonomideki üretim kapasitesini artırmakta, hanehalkları ise bankalardan kullandıkları krediler ile daha fazla tüketim düzeylerini artırarak yerel talebi artırmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de bankaların kredi hacmi ile GSYH arasındaki dinamik ilişkiler araştırılmıştır. 2012-2022 döneminde Türkiye’de faaliyet gösteren 10 mevduat bankasının kredi hacmi büyüklüğü ile GSYH çeyreklik verileri kullanılmıştır. Kredi hacmi ve GSYH arasındaki ilişki nominal ve reel seriler olmak üzere iki modelle incelenmiştir. Veriler zaman serisi modelleri kullanılarak analiz edilmiştir. Ekonometrik bulgulara göre; incelenen dönem itibariyle Türkiye’deki nominal kredi hacmi ile nominal GSYH’nin birbirlerini karşılıklı olarak etkilediği tespit edilmiştir. Ancak reel kredi hacmi ile reel GSYH arasında aynı etki gözlenmemiştir. Reel kredi hacmi, reel GSYH’yı etkilemekle birlikte tam tersi bir etki mevcut değildir. Seriler enflasyonist etkiden arındırıldığında, GSYH’nin bankaların kredi hacmi genişlemesi üzerinde herhangi bir nedensel etki yaratmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ancak her durumda kredi hacmindeki artış; ekonomik büyümeye olumlu yönde katkı sağlamaktadır. 

Anahtar Kelimeler (Keywords): Banka Kredi Hacmi, Eonomik Büyüme, Zaman Serisi Modelleri, Nedensellik, Bankalar

DYNAMIC RELATIONS BETWEEN BANK LOAN VOLUME AND GDP IN THE TURKISH ECONOMY

Although there is a general belief that there is a positive relationship between credit volume and GDP in national economies, it is important to evaluate the proportional size of the credit directed to the market and the inflationary environment together. Credit expansion can generally be analyzed in two different ways, separately for companies and households. Companies increase the production capacity in the economy by increasing their investment levels with the loans they use from banks, while households increase the local demand by increasing their consumption level more with the loans they use from banks. In this study, the dynamic relations between the credit volume of banks and GDP were investigated in Turkey. In the 2012-2022 period, the loan volume and the GDP quarterly data of 10 deposit banks operating in Turkey were used. The relationship between credit volume and GDP is analyzed with two models, nominal and real series. Data were analyzed using time series models. According to econometric findings; It has been determined that nominal loan volume and nominal GDP in Turkey mutually affect each other as of the period examined. However, the same effect was not observed between real credit volume and real GDP. Although real credit volume affects real GDP, there is no opposite effect. When the series is adjusted for the inflationary effect, it is concluded that GDP does not have any causal effect on the expansion of banks' credit volume. However, in any case, the increase in credit volume; contributes positively to economic growth.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Bank Credit Volume, Economic Growth, Time Series Models, Causality, Banks