Yıl: 2022  Cilt: 57  Sayı: 2  Sayfa: 1040-1053

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.05.1804

SOSYAL HİZMET UYGULAMALARINDA BİREY MERKEZLİ YAKLAŞIM: CARL ROGERS VE ROGERYAN TERAPİ

FİKRİ KELEŞOĞLU, MÜNİRE AKYÜZ

İnsan hakları üzerinden sosyal adalet temelli ve uygulamaya dönük bir meslek olarak sosyal hizmet, muhatabı olan müracaatçıların sorunlarının çözümü noktasında onlara daha etkin bir sağaltım sunabilme amacıyla, sosyal hizmet müdahalesi sırasında çok sayıda kuramsal yaklaşım kullanır. Bu kuramsal yaklaşımlar, farklı birçok disiplinden eklektik bir anlayışla uygulayıcılara profesyonel hizmet sunumunun nasıl olması gerektiğine dair genel bir çerçeve sunar. Sosyal hizmet uygulamalarında kullanılan kuramsal yaklaşımlardan biri de 1950’li yıllarda Carl Rogers tarafından geliştirilen “Birey Merkezli Yaklaşım”dır. Bu yaklaşım, bireyin yaşamına etki eden tek aktörün kendisi olduğunu savunurken, yönlendirici tutum ile uygulamalara karşı çıkar ve insanı merkeze alır. Bu yaklaşımın üç önemli bileşeni empati, kabul ve saygıdır. Bu çalışmada, birey merkezli yaklaşımın ne olduğunun anlaşılması ve bu yaklaşımın sosyal hizmet müdahalesinde nasıl kullanılabileceğinin ortaya konması amaçlanmıştır. İlgili amaç doğrultusunda, ilk bölümde birey merkezli yaklaşımın teorik çerçevesi kurgulanmış; ikinci bölümde birey merkezli yaklaşımın sosyal hizmet uygulamalarında kullanımı vaka analizini de içerecek şekilde ele alınmış; son bölümde değerlendirme ile çalışma tamamlanmıştır. Bu çalışmanın genelinde sıkça bahsi geçen “müracaatçı” kavramı; ruh sağlığı terminolojisinde “danışan”, “hizmet alan” ve/veya “bakım gören” olarak anılan diğer kavramları da karşılayacak biçimde tek başına kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Sosyal Hizmet, Birey Merkezli Yaklaşım, Terapi, Müracaatçı, Carl Rogers

INDIVIDUAL CENTERED APPROACH IN SOCIAL WORK PRACTICE: CARL ROGERS AND ROGERIAN THERAPY

Social work, as an application-oriented profession based on social justice and on the basis of human rights, uses many theoretical approaches during professional intervention in order to offer a more effective treatment to the clients in solving their problems. These theoretical approaches, with an eclectic understanding from many different disciplines, provide practitioners with a general framework on how professional service delivery should be. One of the theoretical approaches used in social work practices is the “Person-Centered Approach” developed by Carl Rogers in the 1950s. While this approach argues that the only actor that affects the life of the individual is himself, it opposes the practices with a guiding attitude and puts people in the center. Empathy, acceptance, and respect are the three key components of this approach. In this study, it is aimed to understand what the person-centered approach is and how it can be used in social work intervention. In line with the aforementioned aim, the theoretical framework of the individual-centered approach is built in first part, the use of the individual-centered approach in social work practices, including case analysis, is discussed in the second part, and in the last part, the study is completed by making an evaluation. The concept of “client”, which is frequently mentioned throughout this study, is used alone in a way to meet other concepts that are referred to as “counselee”, “service recipient” and/or “care-reciever” in mental health terminology.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Social Work, Person-Centered Approach, Therapy, Client, Carl Rogers