Yıl: 2022  Cilt: 57  Sayı: 1  Sayfa: 586-611

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.03.1792

FAİZ ORANLARI VE DÖVİZ KURLARINDAKİ DEĞİŞİMLERİN BANKALARIN PERFORMANSINA ETKİSİ: SİSTEMATİK YAKLAŞIM VE DUYARLILIK ANALİZİNİ DE İÇEREN STRES TESTİ MODEL UYGULAMASI

ADNAN GÜZEL

Finansal sistemin en önemli kurumlarından biri olan bankalar, halktan topladıkları, yurtiçi veya yurtdışı piyasalardan ödünç aldıkları fonları kredi olarak kullandırmakta veya menkul kıymetlere yatırmaktadır. Küreselleşme, finansal serbestleşme ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak, ulusal ve uluslararası finansal piyasalarda faiz oranları ve döviz kurlarında yüksek oranlı dalgalanmalar meydana gelmekte, özkaynaklarından çok yabancı kaynaklara dayalı olarak faaliyetlerini sürdürmekte olan bankalar piyasa riski (faiz oranı ve kur riski) gibi önemli risk faktörleri ile karşılaşmaktadır. Bankalarda fon yönetimi sürecinde, risk alanlarının belirlenmesi, ölçülmesi ve yönetimi oldukça önemlidir.

Bu çalışmada; bankalarda özellikle faiz oranları ve döviz kuru risklerinin yönetimi sistematik olarak açıklanmakta, gerçeğe yakın model bir banka bilançosu hazırlanarak bankanın finansal yapısının döviz kuru ve faiz oranlarındaki değişmelerden nasıl etkilediği duyarlılık analizini de içeren stres testi modeli ile incelenmektedir. Bankalarda duyarlılık testi ile, analize dahil edilen değişkenlerin banka bilançosu üzerine etkisi ayrı ayrı incelenebilmekte, stres testi ile de tüm portföyün olası senaryolara göre kazanç ya da kayıp olasılığı ölçülmektedir. Finansal kurumlarda faiz oranı ve kur riskinin ölçümünde yaygın olarak kullanılan stres testi, sistematik olarak ve gerçeğe yakın model uygulaması ile açıklanmakta olup, bankaların, hazine, fon ve risk yönetimi süreçlerinin anlaşılması ve incelenmesine önemli bir katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Bankacılık, Fon Yönetimi, Faiz Oranı Riski, Kur Riski, Stres ve Duyarlılık Testi.

THE EFFECTS OF CHANGES İN INTEREST RATES AND EXCHANGE RATES ON BANKS' PERFORMANCE: SYSTEMATİC APPROACH AND A STRESS TEST MODEL APPLİCATİON INCLUDİNG SENSİTİVİTY ANALYSİS.

Banks use the funds, they collect from the public or borrow from domestic or foreign markets as loans or invest in securities. Due to globalization, financial liberalization and technological developments, high-rate fluctuations occur in interest rates and exchange rates in national and international financial markets. is encountering. In the process of fund management in banks, it is very important to identify, measure and manage risk areas.

In this study; In particular, interest rates and the management of exchange rate risks in banks are systematically explained, a realistic model bank balance sheet is prepared, and how the bank's financial structure is affected by changes in exchange rates and interest rates is examined with a stress test model, which also includes sensitivity analysis. With the sensitivity test in banks, the effect of the variables included in the analysis on the bank balance sheet can be examined separately, and with the stress test, the probability of gain or loss of the entire portfolio is measured according to possible scenarios. The stress test, which is widely used in the measurement of interest rate and exchange rate risk in financial institutions, is explained systematically and with a realistic model, and it is considered that it will make an important contribution to the understanding and examination of banks' treasury, fund and risk management processes.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Banking, Fund Management, Interest Rate Risk, Currency Rate Risk, Stres and Sensitivity Test.